Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Stracili życie bo chcieli zmienić ustrój

Andrzej Matusiewicz
To w tym budynku miał miejsce proces.
To w tym budynku miał miejsce proces.
Pokazowy proces 24 członków Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość" odbył się w dniach 13-18 lipca 1946 r, w sali Teatru Miejskiego w Białymstoku (obecnie kino "Ton").

Poza Aleksandrem Rybnikiem (zastępca komendanta okręgu białostockiego i inspektor m.in. obwodu augustowskiego i suwalskiego WiN) oraz Władysławem Brulińskim (szef Biura Informacji i Propagandy okręgu białostockiego AK) na ławie oskarżonych zasiedli działacze Obwodu Suwalsko-Augustowskiego. Wśród nich był Franciszek Sowulewski.

Pochodził z Olszanki w gminie Filipów. Urodził się 14 grudnia 1915 r, w rodzinie Antoniego i Ewy. W latach 1936-1938 odbywał służbę wojskową i ukończył ją w stopniu kaprala. Podczas wojny, w 1939 roku, walczył do 7 października. Od 1943 roku był członkiem Armii Krajowej, pełnił funkcję dowódcy kompanii.

W styczniu 1946 roku komendant Obwodu Suwalsko-Augustowskiego Stanisław Malesiński ps. "Tadeusz" mianował go dowódcą batalionu "Moczary" W jego skład wchodziły m.in. kompanie "Kostrzewa" (gm. Jeleniewo), "Fasola" (gm. Pawłówka), "Słonecznik" (gm. Przerośl) i "Saradela" (gm. Filipów).

Sowulewskiego UB aresztowało 12 kwietnia 1946 roku o godz. 10.15. Jego zatrzymania chciano dokonać podczas lekcji, ostrzeżony, próbował ucieczki przez okno. Skoczył z pierwszego piętra, złamał nogę i został schwytany. Miał przy sobie dokumenty organizacyjne batalionu.

Nakaz zatrzymania wydał Igor Burdziej z Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Suwałkach, a zatrzymania dokonali funkcjonariusze Aleksander Omilianowicz i Henryk Tarasiewicz.

Oskarżono go o udział "w związku usiłującym przemocą zmienić demokratyczny ustrój Państwa Polskiego" oraz uchylanie się od służby wojskowej. Wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku z 20 lipca 1946 roku otrzymał karę śmierci. Składowi sędziowskiemu przewodniczył "sędzia-śmierć"Włodzimierz Ostapowicz. Członkami składu orzekającego byli Zbigniew Furtak - sędzia i Wacław Kosmatka - ławnik.

Franciszek Sowulewski został stracony 11 września 1946 r. o godz. 20.20 w więzieniu w Białymstoku. Tego samego dnia zostało straconych także 5 innych osób: Stanisław Parafianowicz (ur. 1908 w Pawłówce), Marian Piekarski (ur. 1927 w Berżnikach), Witalis Konikowski (ur. 1914 w Wołowni), Aleksander Rybnik (ur. 1906 w Starosielcach) i Leon Burdyn (ur. 1908 w Zaboryszkach). Sąd w Białymstoku, postanowieniem z dnia 29 czerwca 1992 roku, wyrok uznał za nieważny.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna