Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Bili się o góry, w nich spoczęli

Kazimierz Radzajewski [email protected]
Góra Bunelka to przede wszystkim wspólne miejsce pochówku żołnierzy niemieckich i rosyjskich
Góra Bunelka to przede wszystkim wspólne miejsce pochówku żołnierzy niemieckich i rosyjskich Zbiory M. Janiak
Ełk: Krzyże, wojenne mogiły i stare cmentarze wiejskie. Są niemal na każdym wzgórzu w okolicach Ełku.
I wojna światowa widziana oczami pruskiego artysty. Ofiary były po obu stronach, a ich mogiły są na wzgórzach pod Ełkiem.
I wojna światowa widziana oczami pruskiego artysty. Ofiary były po obu stronach, a ich mogiły są na wzgórzach pod Ełkiem.

I wojna światowa widziana oczami pruskiego artysty. Ofiary były po obu stronach, a ich mogiły są na wzgórzach pod Ełkiem.

Ełczanie zazwyczaj wybierają na krótki wypad malowniczą trasę na górę Bunelkę. Warto jednak poszukać innych, tak samo ważnych miejsc, które mają związek z tragediami dwóch ostatnich wojen.

Bunelka jest ciekawym punktem widokowym, a z jej szczytu widać niemal cały Ełk i troszkę mniej wyraźnie - Grajewo. Trzeba tylko pokonać 167 metrów, a przy okazji poznać inne znaczenie wzgórza, które jest miejscem wiecznego spoczynku 24 żołnierzy niemieckich i 64 rosyjskich. Polegli oni w kilku bitwach o Ełk w latach 1914-1918.

Największe boje toczyły się i najwięcej ofiar po obu stronach było w bitwach pod Talusami, Rękusami, Grabnikiem, Woszczelami i pod samym Ełkiem.

Jak już dotrzemy przez Chruściele na Bunelkę, to warto odwiedzić pobliskie Rękusy. Jest tam nieco mniejsza góra Pilichowa, nazywana w czasach pruskich Wachtberg. I podobny cmentarz wojenny. Pilichowa była punktem obronnym Rosjan. Największe straty ponieśli wówczas Niemcy, a na nagrobkach są także polskie nazwiska żołnierzy walczących po obu stronach.

14 lutego 1915 r. Niemcy zdobyli Ełk. Defiladę zwycięzców obserwował sam cesarz Wilhelm II oraz generał Hindenburg.

Tylko 2,5 km dalej, w Bartoszach, zobaczymy na sporym płaskowyżu trzy krzyże. Jest to nekropolia wojenna zwana wschodnio-pruską Golgotą. Sprowadzono tu szczątki ofiar I i II wojny światowej z terenów Warmii, Mazur i Podlasia. W równych kwaterach złożono prochy ponad 7 tysięcy żołnierzy niemieckich. Na 5-hektarowej nekropolii znaleźli swoje ostateczne miejsce pochówku żołnierze ekshumowani z ełckiego cmentarza komunalnego.

- To cmentarze wojskowe, więc i historia znalazła swoje miejsce. Inaczej jest z cmentarzami wiejskimi, które znikają z map i ludzkiej pamięci. Dawniej takie małe nekropolie miała każda wieś, a nie - jak obecnie - parafia. Wyjechali, niestety, z Mazur potomkowie zmarłych, a cmentarzyki pozostały i jest ich wiele w okolicach Ełku. Trzeba tylko spojrzeć baczniej na pagórki, one tam są - mówi Tadeusz Mańczuk, kierownik Archiwum Państwowego w Ełku.

Na chwilę odpoczynku w tej poznawczej trasie posłużą doskonale jeziora Lepaki, Lepaczek, Sunowo, Szarek i Ełckie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna