Efekt Lucyfera. Eksperyment prof. Zimbardo ujawnił ludzką naturę

Wojna sprzyja przemocy

Wojna sprzyja przemocy

Po wydarzeniach znęcania się nad więźniami podczas drugiej wojny w Iraku Zimbardo przypomniał o wyniku swojego eksperymentu. Podkreślał, że incydentom tj. jak wydarzenia w więzieniu Abu Ghraib nie są winni żołnierze, lecz system, który sprawia że: strażnikami są ludzie najniżej postawieni w armii, zarówno strażnicy jak i więźniowie narażeni są na stres (odległość od domu, warunki wojenne), strażnicy z braku innych zajęć wymyślają wyrafinowane tortury, więźniów nadzorują ludzie przez dłuższy czas przebywający w izolacji w podobnych warunkach.

Efekt Lucyfera

Już po kilku dniach zachowanie uczestników zmieniło się radykalnie, a eksperyment musiał zostać przerwany.

Badanie miało miejsce w 1971 roku. Dziś jest jednym z najbardziej znanych eksperymentów psychologicznych. W symulacji więziennej wzięło udział kilkunastu ochotników - zdrowych, normalnych mężczyzn. Grupa studentów deklarujących się jako pacyfiści została przebadana pod kątem zdrowia psychicznego. Losowo zostali podzieleni na "więźniów" i "strażników". Badani byli pod stałą obserwacją. Do obowiązków strażników należało odprowadzanie więźniów na posiłki, pilnowanie porządku itd.

Już po trzech dobach strażnicy zaczęli przejawiać zachowania agresywne przekraczając nadane im kompetencje. Więźniowie stawiali opór. Strażnicy wprowadzili kary za niesubordynację. Odmawiali im podstawowych potrzeb - higieny, posiłków, trzymali ich w ciemności, często też wymierzali im kary fizyczne.

Eksperyment przerwano po 6 dniach, ze względu na brutalne zachowanie osób, które przyjęły rolę strażników. W przyszłości zakazano tego typu badań naukowych, określając je jako nieetyczne i niebezpieczne. W trakcie badania Zimbardo niektórzy z nich przeciwstawiali się i bili ze strażnikami. Kilku więźniów zareagowało załamaniem emocjonalnym, u jednego stres spowodował wysypkę psychosomatyczną.

Mimo to inicjatywa prof. Zimbardo pozwoliła na wyciągnięcie ciekawych wniosków. Naukowiec udowodnił mianowicie, że ludzie zdrowi psychicznie w specyficznych warunkach wcielają się w role oprawców i ofiar. Powodem takich zachowań nie są zaburzenia ludzkiej psychiki lecz wpływ otoczenia na jednostkę. Przez następne lata uczestnicy byli obserwowani i poddani terapii, na której to dokładnie im wytłumaczono czego byli świadkami. Dzięki temu eksperyment nie wpłynął negatywnie na ich życie.