Pytanie do specjalisty: Dlaczego boli głowa?

Dlaczego boli nas głowa?

- Dzieje się tak, gdyż mamy w głowie struktury, które są unerwione bólowo. Na pewno nie boli nas mózg. Ból przenosi się natomiast przez opony, które otaczają mózg, naczynia, które doprowadzają krew do mózgu, nerwy, które wychodzą z mózgu oraz skórę i kości czaszki.

Czy bóle głowy jakoś się różnią?

- Na różne bóle głowy cierpi większość ludzi. Generalnie można je podzielić na samoistne, czyli takie, które nie mają przyczyny, np. migrena, napięciowy ból głowy czy klasterowy ból głowy. Są też objawowe bóle głowy - ich przyczyna tkwi wewnątrz czaszki czy twarzoczaszki, mogą też towarzyszyć różnym chorobom, jak np. przeziębieniu. Najczęstszym bólem jest napięciowy ból głowy, dotyczy on 2/3 wszystkich przypadków.

Częściej boli kobiety czy mężczyzn?

- To zależy od bólu głowy. Np. migrena u dzieci (choć występuje bardzo rzadko) w równym stopniu dotyka chłopców i dziewczynki, a po okresie dojrzewania zdecydowanie częściej występuje u kobiet, aż do 60-70 roku życia, gdy znowu jej występowanie zrównuje się. Z kolei klasterowy ból głowy częściej dotyka mężczyzn, a napięciowy - w niewielkiej przewadze kobiety.

Jakie badania należy wykonać, aby ocenić z jakim rodzajem bólu mamy do czynienia?

- Najważniejszy w diagnostyce jest wywiad z pacjentem. Wysłuchanie, jakie ma dolegliwości, jaki jest ich charakter, czy ból dotyczy np. tylko połowy głowy, czy są objawy dodatkowe jak zaburzenia widzenia, mowy, drętwienia, ile czasu ten ból trwa. Sprawdza się też, czy są sytuacje, które mogą prowokować ból głowy. Czasem pojawia się on np. po zjedzeniu czekolady, cytrusów, czy wypiciu czerwonego wina. Bóle głowy mogą prowokować takie zdarzenia jak praca w hałasie, w nocy, w kontakcie ze środkami chemicznymi. A także nieprzespana noc, przemęczenie.

Po takim wywiadzie diagnostykę można w zasadzie zakończyć, ale zawsze jest margines niepewności, dlatego można skorzystać z badań dodatkowych. Każdy, kto cierpi od lat na bóle głowy, powinien chociaż raz w życiu mieć wykonaną tomografię komputerową głowy, a już na pewno wtedy, gdy te bóle zaczynają mieć inny charakter, niż dotychczas. Oprócz badań obrazowych,pacjent powinien tez mieć wykonane podstawowe badania laboratoryjne. Bólami głowy może się objawiać np. niedokrwistość, obecność pasożytów, choroby przewlekłe. Wtedy dalszy kierunek postępowania zależy od uzyskanych wyników.

Jakie bóle głowy mogą być objawem niebezpiecznych chorób?

- Te, które przebiegają inaczej niż dotąd, np. zaczyna boleć inna część głowy, a także niezwykle ostre bóle, towarzyszące np. udarom mózgu czy pęknięciu tętniaka.

Jak wygląda leczenie?
- Nie ma leków stuprocentowo skutecznych w leczeniu samoistnych bólów głowy, czyli np. migreny. Potrzebne jest tu przede wszystkim zrozumienie między lekarzem a pacjentem, wytłumaczenie na co choruje, dlaczego ma takie objawy, że to nie jest objaw groźnej choroby. Migrena to gra naczyniowa, objawy jakie występują przed napadem bólu głowy, te mroczki, drętwienia, wynikają ze skurczu naczyniowego. Potem dochodzi do rozszerzenia naczyń krwionośnych i zaczyna się pulsujący ból głowy, utrzymujący przez wiele godzin.

Wytłumaczenie jak to przebiega, powoduje, że pacjent ze spokojem podchodzi do choroby, a podanie leku przeciwbólowego przynosi efekt. Pomagają także te zwykłe środki, dostępne bez recepty. Trzeba tylko zwrócić uwagę, aby nie brać bezkrytycznie wielu tabletek, bo leki o różnych nazwach często mają ten sam czynny składnik, można więc doprowadzić do przedawkowania. Są leki, które przerywają napad bólu głowy - tzw. tryptany, ale ważne jest, aby przyjmować je już w momencie gdy mamy pierwsze symptomy napadów bólu głowy. Inna grupa leków to leki zapobiegające wystąpieniu napadów, które można rozważyć w leczeniu.

W leczeniu bólów objawowych trzeba znaleźć przyczynę bólu i ją wyeliminować, np. wyleczyć chore zatoki czy zęby. Gdy ból jest objawem np. zmian rozrostowych czy guza mózgu, ich usunięcie zazwyczaj daje trwałe wyleczenie.

Jak dawkować leki przeciwbólowe?

- Każda osoba, która choruje wie, które leki są dla niej skuteczne i w jakiej dawce. Na pewno nie można przekraczać dawek zalecanych na opakowaniu, czy przez lekarza, nie brać leku częściej niż co 4 godziny. Nie można brać tabletki za tabletka, jeśli ból nie mija. Nigdy nie należy też popijać ich alkoholem.

Cierpię na częste bóle głowy, ale mam wrażenie, że mój lekarz rodzinny mi nie wierzy.
- To problem zaufania między lekarzem a pacjentem. Bólu głowy nie widać, często poza tym, że pacjent jest zmęczony, nie ma żadnych dodatkowych objawów, jedynie w bólach klasterowych występuje zaczerwienienie oka, łzawienie. Może trzeba w takim przypadku zmienić lekarza lub iść do neurologa, który zbierze wywiad, postawi diagnozę i zaordynuje leczenie. Da też odpowiednie wskazówki dla lekarza rodzinnego.