Pytanie do specjalisty. Profilaktyka nowotworowa

Czym jest rak szyjki macicy?

SR: - To choroba narządu płciowego u kobiety, obejmująca szyjkę macicy. To ta część struktury narządu rodnego, która łączy pochwę z jamą macicy. Z racji narażenia na wiele czynników, może być przyczyną wyjścia choroby nowotworowej. W skali świata rocznie stwierdza się 500 tys. nowych zachorowań, zwykle większość z nich w krajach rozwijających się lub tzw. ubogich. W Polsce raka szyjki macicy stwierdza się u 4 proc. kobiet. Czyli rocznie ok. 4 tys. kobiet zachoruje. To znaczący odsetek populacji. Choroba dotyka głównie kobiet w 5 i 6 dekadzie życia, niemniej stwierdzana jest też u młodych. Rozwój choroby jest wieloletni. Wg najnowszych danych, przyczyną nowotworu może być infekcja wirusowa, która toruje drogę procesom nowotworowym, w ten sposób że stopniowo ta choroba rozwija się.

Jak ważna jest profilaktyka?

SR: - Wcześnie wykryta choroba daje nam szansę, abyśmy mogli działać jako lekarze. Profilaktyka umożliwia zabezpieczenie kobiety przed rozwojem nowotworu. We wczesnych stadiach choroby nie zawsze jest potrzebna duża operacja, łatwiejsze jest leczenie. Im później i bardziej zaawansowane stadium choroby, tym większe okaleczenie kobiety z racji konieczności wykonania rozległej operacji, z następowym leczeniem onkologicznym, wysokospecjalistycznym.

Jak wygląda skala zachorowań na Podlasiu?

PK: - Minęło 50 lat od momentu gdy prof. Soszka po raz pierwszy w Polsce przeprowadził przesiewowe badania cytologiczne na terenie Białostocczyzny. Początkowo społeczeństwo i służba zdrowia podchodziły do tego entuzjastycznie, potem ten entuzjazm się wypalił. Teraz są zróżnicowane programy, są środki finansowe do ich prowadzenia. Wydawałoby się, że powinno iść dobrze, ale tak się nie dzieje. Z ostatnich danych Instytutu Onkologii wynika, że na Podlasiu mamy 105 nowych zachorowań rocznie i 40 zgonów. Wydawać by się mogło, że to niewiele. Ale to 40 kobiet, które w ogóle nie powinny z tego powodu umrzeć. To tragedia każdej rodziny takiej kobiety. Dlatego w Europejskiej Agencji do Walki z Rakiem w Genewie, na mapie Europy ciągle nasz kraj jest zaznaczony w kolorze czerwonym. To wyrzut dla organizatorów służby zdrowia w naszym kraju, ale i prztyczek dla pacjentek, że ciągle nie chcą zrozumieć korzyści jakie wynikają z uczestnictwa w programach profilaktycznych.

SR: - 40 pacjentek, to tragedia 40 rodzin, niepotrzebna, głupia śmierć. Głupia, bo zostało coś zlekceważone, coś dobrego, profilaktyczne postępowanie.

Na darmowe badania profilaktyczne zgłasza się u nas ok. 25 proc. kobiet, jak to wygląda w skali kraju?

SR: - Niestety, mimo że mamy narzędzie, wiemy jak się nim posługiwać, zgłaszalność pacjentek do programu wynosi 22-31 proc., w zależności od województwa. Czyli jak wyślemy 100 zaproszeń, tylko 30 pań na nie odpowie. Jest niezrozumiałe, dlaczego pacjentki nie chcą sobie same pomóc. Bo gdy stwierdzimy podczas badania wczesną patologię, możemy niskim nakładem wyleczyć pacjentkę. Apeluję, aby panie odłożyły inne zajęcia i raz do roku zgłosiły się do ginekologa, który wykona badanie cytologiczne. Nie jest wstydem poproszenie lekarza o wykonanie lub skierowanie na takie badanie.

Jak wygląda badanie?

PK: - Badanie jest krótkie, szybkie, bezbolesne. Wymaga tylko przyjścia do gabinetu, wygospodarowania sobie czasu. Tak jak na wizytę u fryzjera czy kosmetyczki, choć tam jest o wiele dłużej. Może po drodze warto zajść do ginekologa, to parę minut i bezpieczeństwo na trzy lata. Bo badanie musi być systematycznie powtarzane, nie rzadziej niż raz na trzy lata, o ile w teście nie ma wątpliwości. Jeśli cytologia jest dodatnia, lekarz zdecyduje o dalszym postępowaniu, pogłębionej diagnostyce, kolposkopii, ewentualnie biopsji.

SR: - Apeluję do pań, które poddały się badaniu, aby zainteresowały się wynikiem. Jeśli przyjdzie pocztą, proszę otworzyć kopertę, przeczytać, tam będzie instrukcja, co zrobić dalej. Jeśli coś jest niezrozumiałe, zapytajcie lekarza, położnej. Do końca trzeba zrozumieć wynik. Bez tego też możemy znaleźć po złej stronie.

Dla kogo jest profilaktyka?

PK: - Jest wybrana grupa wiekowa, określona na 25-59 lat. To wynika z charakterystyki krzywej zachorowalności na raka szyjki macicy. Maksimum zachorowan na inwazyjnego raka przypada na 45-60 rok życia, ale choroba rozwija się dość długo. Testem diagnostycznym, jakim jest cytologia, potrafimy to schorzenie wykryć o wiele wcześniej.

SR: - Apeluję też do młodych kobiet, aby po podjęciu życia seksualnego, zgłosić się do ginekologa i wykonać cytologię. Jest taka zasada, że pierwsze badanie cytologiczne trzeba wykonać nie później niż trzy lata po inicjacji płciowej.
Pamiętajmy, że jak nie będziemy dbać o systematyczne robienie badań cytologicznych, damy nowotworowi szansę na rozwój do takiego poziomu, który wymaga specjalistycznego leczenia i nie zawsze wtedy możemy pomóc. Im wcześniej zgłosimy się do lekarza, zrobimy badanie i zrozumiemy jego wynik, tym większa szansa na wygranie wojny z rakiem. Zaproszenia na badanie nie odkładamy, nie wyrzucamy, tylko realizujemy.