Korupcja jest demokratyczna

Lekarze, policjanci, celnicy, pogranicznicy, urzędnicy. To oni są najczęściej "bohaterami" przestępstw korupcyjnych. Aktami oskarżenia kończy się mniej więcej co trzecie postępowanie prowadzone przez prokuratury z Białostocczyzny. W ubiegłym roku zakończyły one 63 postępowania. Zarzuty korupcyjne w 26 sprawach usłyszało w sumie 31 osób. W tym 35-letni policjant z białostockiej "drogówki", który miał przyjąć 10 tys. zł za "przymknięcie oka" na pijanego kierowcę.

Oskarżony został też kierownik Wojskowej Administracji Koszar w Białymstoku, który wziął ponad 40 tys. zł od przedsiębiorców w związku z pracami remontowo-budowlanymi na terenie jednostki. Wszyscy zostali skazani.

- Niestety, korupcja jest obecnie zjawiskiem wręcz naturalnym w państwach demokratycznych. Jest ona grą różnych interesów - mówi dr Sławomir Oliwniak z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. - Jednak wiara, że za pomocą przepisów prawa wyeliminuje się korupcję jest naiwna. Bardzo duże znaczenie ma ogólny poziom kultury prawnej społeczeństwa. Tymczasem w Polsce istnieje przyzwolenie na istnienie nieformalnych powiązań.

Zdany egzamin, przyjęcie do szpitala, przemyt, wykorzystywanie środków budżetowych i majątku publicznego do prywatnych celów, nepotyzm, handel wpływami, np. poparcie w wyborach, nieprawidłowości dotyczące zamówień publicznych - to tylko kilka przykładów.
- Korupcja jest demokratyczna, może dotknąć każdego zawodu i każdej dziedziny. Pojawia się wszędzie tam, gdzie pojawiają się duże pieniądze i nieuczciwi ludzie - komentuje Jacek Dobrzyński z Centralnego Biura Antykorupcyjnego.,

Ale na szczycie najbardziej skorumpowanych województw nie jesteśmy. Według ostatnich danych CBA, w 2012 r. w woj. podlaskim zarejestrowanych były 183 sprawy o charakterze korupcyjnym. Dla porównania: rekord należy do woj. śląskiego (3079) i mazowieckiego (1424). Najmniej postępowań było w opolskim (39) i lubuskim (132). Wskaźnik policyjnych postępowań przygotowawczych w przeliczeniu na 1 mln mieszkańców w Podlaskiem również należał do trzech najniższych w kraju i wynosił 76. Prawomocnie skazano jedynie 43 osoby, co jest najniższym wynikiem w kraju.

Śledztwa prowadzone przez CBA skupiały się głównie na administracji samorządowej (26 proc.), sektorze gospodarczym (16 proc.) oraz terenowej administracji rządowej (10 proc.). Szczególnie surowe sankcje za korupcję czekają funkcjonariuszy publicznych, którym za sprzedajność grozi 8 lat więzienia, a nawet 10 jeśli za tym idzie naruszenie przepisów prawa.

Na wokandę Sądu Rejonowego w Białymstoku w 2013 roku trafiło 6 spraw (rok wcześniej 4) dotyczących korupcji funkcjonariuszy. Wszystkie zakończyły się wyrokami więzienia w zawieszeniu. Większość od roku do 2 lat. W czterech sprawach orzeczono też grzywny. Temida zajęła się również tymi, którzy łapówki wręczyli. W 2013 r. takich spraw było 16. Aż 13 zakończyło się skazaniem, z reguły nie na dłużej niż rok w zawieszeniu.

W trzech sprawach postępowanie warunkowo umorzono. Blisko 60 proc. postępowań z okręgu białostockiego umorzono lub zakończyły się odmową wszczęcia już na etapie śledztwa. Zdarza się jednak, że kiedy sprawa trafi do sądu, prokuratura idzie w zaparte. Przykład? Dziś na wokandę sądu odwoławczego ponownie trafi sprawa emerytowanego już kierownika Kliniki Chirurgii Naczyń i Transplantacji szpitala uniwersyteckiego w Białymstoku. Stanisław G. już dwukrotnie był uniewinniany od zarzutu wzięcia łapówki od pacjenta za przyjęcie do placówki i osobiste leczenie. Sprawa dotyczy wydarzeń z lat 1997-2000 r. Prokuratura ponownie zaskarżyła wyrok sądu I instancji.

- Wielokrotnie zdarzają nam się przypadki, w których mamy wrażenie, że prokuratura nie powinna popierać aktu oskarżenia. Problem polega na tym, że sądy drugiej instancji bardzo rzadko wchodzą w orzekanie merytoryczne, a sprawy, nawet jak dostrzegają jakieś wady, przekazują do ponownego rozpoznania - komentuje Adam Bodnar, wiceprezes Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka.