Zagadki łomżyńskiej archeologii

W ramach remontów różnych części starego miasta, m.in. Placu Kościuszki, obszarów Starego Rynku oraz bulwarów rzecznych przeprowadzono szereg prac archeologicznych.
- Zasięg chronologiczny przedmiotów znalezionych podczas wykopalisk sięga czwartego- trzeciego tysiąclecie przed naszą erą, czyli epoki kamienia łupanego aż do czasów współczesnych - mówi Jolanta Deptuła, archeolog Muzeum Północno-Mazowieckiego w Łomży. - Najwięcej wykopanych przedmiotów pochodzi jednak z wczesnego średniowiecza. Następnie mamy tzw. "dziurę zabytkową" i kolejne przedmioty pochodzą już z XIX w., gdzie dysponujemy dosyć dużymi zasobami w postaci: monet, plomb, guzików, także jest co oglądać - dodaje.

Najciekawszym odkryciem jest osada odkryta przy ul. Rybaki, która datowana jest właśnie na trzecie - czwarte tysiąclecie przed naszą erą. Warto podkreślić, że pierwsze datowane osadnictwo ludzkie na Ziemi Łomżyńskiej, zostało zlokalizowane właśnie przy dzisiejszych ulicach Rybaki i Żydowska, a nie jak dotychczas sądzono na Wzgórzu św. Wawrzyńca.
- Interesującym wykopaliskiem jest także szesnastowieczny łubek, czyli opaska na skronie dla panny młodej. Tak jak teraz mamy diademy czy korony kiedyś nosiło się łubki - mówi Małgorzata Kuklińska, archeolog muzeum. Zabytek będący prawdopodobnie prezentem ślubnym ozdobiony jest inskrypcją będącą wyznaniem miłosnym: "Łubku w okrągłości swojej zjednaj mi łaskę u najmilszej mojej". Jednocześnie znalezisko jest najstarszym zabytkiem piśmiennictwa w Łomży.

Pierwsza część wystawy podzielona jest na ulice. Obserwujemy np. szereg znalezisk wykopanych podczas prac przy Placu Kościuszki. Archeolodzy dokopali się do dziewiętnastowiecznej kostnicy, która kiedyś znajdowała się przy szpitalu im. Świętego Ducha. Najciekawszym odkrytym obiektem mogą być także pozostałości po browarze jezuickim, gdzie badacze natknęli się na pomieszczenie z piecowiskiem do prażenia jęczmienia.

Niestety w miejscu wykopania tych odkryć powstają nowe budynki, ponieważ taka jest procedura. Planowane inwestycje wymagają dokładnego przestudiowania pod względem archeologicznym, dopiero później można coś w te miejsce budować. W niektórych miastach nowe budynki powstają np. z zachowaniem starych fundamentów, czy znalezionych tam cennych pozostałości np. w postaci przeszklonych tarasów widokowych, przez które można oglądać pozostałości dawnych wieków. Możliwe, że taka inwestycja powstanie na Starym Rynku, ponieważ odkryto tam fundamenty ratusza wraz z dobrze zachowanym warsztatem szewca. Obiekt jest o tyle niewielki, że pozwala na renowację i ewentualne późniejsze wyeksponowanie. Na ul. Żydowskiej ciekawie prezentuje się także ośmiometrowy profil glebowy w postaci jakby "tortu", który będzie wyświetlany na wystawie na slajdzie. Po odkopaniu 3,5 m śmieci odkrył cztery warstwy osadnicze poprzedzielane wylewami Narwi. Najistotniejsze jest to, że rzeka wylewała, osadnictwo się cofało, po czym ludzie znów, od epoki kamienia łupanego wracali na dawne miejsce.

Interesującym znaleziskiem okazały się także e dwa skarby również znalezione w okolicach ul. Żydowskiej. Jeden z pakunków został odkryty w sąsiedztwie tzw. "Plaży Żydowskiej" przez wędkarza, który kopał robaki. Po odpakowaniu z pergaminu zawartość ukazała zbiór niemieckich monet, przeważnie 50-fenigówek. Prawdopodobnie były to oszczędności zachowane przez kogoś, kto mógł być osadzony w getcie żydowskim. Niestety stan wykopaliska nie jest najlepszy z powodu umiejscowienia na małej głębokości i tego, że był to obszar zalewowy. Dlatego monety pokryte są białym nalotem i wymagają renowacji.
Otwarcie wystawy, w ramach której będą prezentowane wymienione odkrycia, a także wiele innych planowane jest niedzielę, 13 lipca o godz. 13 w Muzeum.