Podział majątku po rozwodzie

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa, zwana też wspólnością ustawową. Oznacza to, że wszystkie przedmioty, które nabędą podczas trwania małżeństwa, stanowić będą ich majątek wspólny. Przy czym nie ma znaczenia, czy przedmioty te nabędą wspólnie oboje małżonkowie, czy tylko jedno z nich.

Do majątku wspólnego należą pobrane wynagrodzenia za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego małżonka, dochody z majątku wspólnego oraz osobistego każdego małżonka, pieniądze zgromadzone na rachunku otwartego albo pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Wspólnością ustawową objęte są również przedmioty zwykłego urządzenia domowego, nawet wówczas, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis, darowiznę, pod warunkiem, że spadkodawca lub darczyńca inaczej nie postanowił.

Natomiast do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty nieobjęte wspólnością majątkową. Są to m.in. przedmioty majątkowe, które każdy z małżonków nabył przed powstaniem wspólności ustawowej albo nabył przez dziedziczenie, zapis, darowiznę, prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków, prawa autorskie, prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy, przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego oraz wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków.

Ustanie wspólności majątkowej

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może domagać się podziału majątku wspólnego. Natomiast po rozwodzie, ogłoszeniu separacji, unieważnieniu małżeństwa, ogłoszeniu upadłości jednego z małżonków, orzeczeniu ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, śmierci jednego lub obojga małżonków, ustanowieniu rozdzielności majątkowej przez sąd z chwilą oznaczoną w wyroku wspólność ustawowa ustaje. Od tej chwili małżonkowie mogą domagać się podziału majątku wspólnego.

Wniosek o podział

Wniosek o podział majątku wspólnego należy złożyć do sądu rejonowego właściwego według miejsca położenia majątku, a jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków - do sądu spadku, czyli co do zasady sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Od składanego wniosku pobierana jest opłata stała w kwocie 1.000 zł. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału majątku, pobiera się opłatę stałą w kwocie dwustu złotych.

Może domagać się również podziału majątku wspólnego na dwie równe części albo ustalenia nierównych udziałów małżonków w tym majątku, a także ustalenia, jakie wydatki i nakłady zostały poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty i odwrotnie, i z tego tytułu podlegają zwrotowi.

Nierówne udziały

Co do zasady majątek wspólny małżonków dzieli się po połowie. Jednakże bywa, że jeden z małżonków w budowę wspólnego majątku włożył więcej czasu, nakładów finansowych, i pracy. Wtedy w postępowaniu o podział majątku wspólnego sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia nierównych udziałów małżonków w tym majątku oraz o tym, jakie wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na majątek osobisty i odwrotnie, podlegają zwrotowi.

Małżonek żądający ustalenia przez sąd nierównych udziałów musi swoje żądania udowodnić. Dowodami w takiej sprawie są najczęściej zeznania świadków, rachunki, które wówczas należy powołać we wniosku.

Sąd badając zasadność ustalenia nierównych udziałów, na równi z pracą zawodową traktuje czas i nakład pracy poświęcony przez drugiego małżonka na wychowanie dzieci i pracę w domu. Sam fakt pracy zawodowej przez jednego z małżonków nie daje podstawy do ustanowienia nierównych udziałów.

Skład i wartość majątku

We wniosku o podział majątku należy dokładnie określić składniki majątku, podlegające podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności. Przede wszystkim do wniosku należy dołączyć odpis z księgi wieczystej, jeżeli w skład majątku wchodzi nieruchomość.

Skład majątku ustala się według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej, zaś jego wartość według cen rynkowych z daty podziału.

Jeśli między małżonkami istnieje rozbieżność co do wartości majątku, niezbędne może się okazać powołanie biegłego. Dotyczy to głównie wyceny nieruchomości.