Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Pachwicewicz pochodzi od pachwiny, a Pachucki to sługa boży

Dorota Naumczyk, prof. Michał Kondratiuk
Prof. Michał Kondratiuk
Prof. Michał Kondratiuk Archiwum
Kilkuset Czytelników „GW” zgłosiło się za naszym pośrednictwem do prof. Michała Kondratiuka z prośbą o rozszyfrowanie ich nazwisk i nazw miejscowości. Na razie więc wstrzymujemy przyjmowanie kolejnych zgłoszeń, by językoznawca mógł zająć się tymi, które otrzymał.

Nasz Czytelnik Tadeusz Białkowski z Ełku pisze w liście: „Panie profesorze, chciałbym dowiedzieć się trochę o pochodzeniu mego nazwiska Białkowski oraz mojej wsi Kurowszczyzna koło Sokółki. Interesuje mnie, kiedy powstała i i od kiedy są wzmianki w źródłach historycznych“.

Etymologię nazwy wsi Kurowszczyzna prof. Michał Kondratiuk wyjaśnił na łamach Magazynu „Gazety Współczesnej“ z dnia 8 kwietnia. Dzisiaj zaś omawia nazwisko Białkowski.

BIAŁKOWSKI

- Nazwisko to poświadczone jest w źródłach polskich w 1394 roku - rozpoczyna językoznawca. - Utworzone zostało od nazw miejscowości typu: Białki (wieś w gm. Narew w pow. hajnowskim), Białka (liczne), Białkowice, Białkówka. Nazwiska odmiejscowe informują o dawnym pochodzeniu osoby z danej osady, czy obecnym miejscu jej zamieszkania.

W naszym regionie nazwisko Białkowski można spotkać m.in. w Białymstoku - nosi je 21 mieszkańców stolicy województwa (na podst. www.nazwiska-polskie.pl)

ROMANOWSKI

Kolejna nasza Czytelniczka Władysława Suchocka zwraca się - za naszym pośrednictwem - do językoznawcy z prośbą o wyjaśnienie etymologii nazwisk: Romanowski/ Romanowska, Suchocka, Popowska i Pachucki oraz nazw miejscowości: Możne i Olecko. Dwie wspomniane miejscowości prof. Kondratiuk przeanalizował już na łamach magazynu tydzień temu, 15 kwietnia, więc dziś o nazwiskach:

- Nazwisko Romanowski pochodzi od nazw miejscowości typu: Romanowo (wieś w gm. Michałowo w pow. białostockim, wieś w pow. ełckim), Romanówka (wieś w pow. sokólskim, wieś w pow. siemiatyckim) - rozpoczyna prof. Kondratiuk. I przypomina, że nazwiska odmiejscowe informują o dawnym pochodzeniu osoby z danej osady, czy obecnym miejscu jej zamieszkania. Nazwisko Romanowski poświadczono w źródłach polskich już w 1439 roku.

Nazwisko Romanowski nosi prawie 250 mieszkańców Białegostoku, 202 mieszkańców Suwałk, 137 - Ełku, 79 - Łomży, 69 - Augustowa, 57 - Grajewa ((na podst. www.nazwiska-polskie.pl).

PACHUCKI

- Nazwisko Pachucki utworzone jest od podstawy Pachucy, poświadczonej w źródłach historycznych w 1453 roku, będącej polską adaptacją imienia greckiego Pafnoutios, łacińskiego Paphnutius, a to od koptyjskiego papnute, paphnuti, czyli „sługa boży; należący do Boga“ - tłumaczy prof. Kondratiuk. - W Cerkwi prawosławnej imię używane w formie Pafnutij, Pachnuc, Pachuc, Pachuca, Pachucik, Pachucki. Forma Pachnutij pochodzi z 1520 roku. Adaptacja imienia greckiego do języka polskiego i rosyjskiego plegała m.in. na zamianie spółgłoski [f ] spółgłoską [ch], jak w nazwisku Chociej - od imienia Fotiej, polskie Focjusz.

W naszym regionie nazwisko Pachucki spotkamy głównie w Ełku (66 mieszkańców), Grajewie (61 osób), Łomży (31 mieszkańców), Suwałkach (30 osób) i Białymstoku (18 mieszkańców) - na podst. www.nazwiska-polskie.pl

SUCHOCKI(-KA)

- Nazwisko Suchocki jest nazwiskiem odmiejscowym, zarejestrowanym w źródłach polskich w 1479 roku - uzupełnia językoznawca. - Utworzone zostało od nazwy miejscowości Suchocin (w dawnym woj. siedleckim, w gm. Luków oraz w dawnym woj. warszawskim w gm. Jabłonna).

PACHWICEWICZ

Aleksandra Raczkowska pisze do nas w liście: „Zwracam się z uprzejmą prośbą do pana profesora M.Kondratiuka o wyjaśnienie mi pochodzenia nazwiska Pachwicewicz i miejscowości Milejczyce. Z tego, co wiem, nazwisko to jest mało spotykane w Polsce. W Milejczycach mieszkały trzy rodziny o tym nazwisku, które nie były ze sobą spokrewnione. (...) Jeżeli to możliwe, to bardzo proszę pana profesora o wyjaśnienie pochodzenia mojego obecnego nazwiska - Raczkowska.“

Etymologię miejscowości Milejczyce prof. Kondratiuk omawiał już na łamach Magazynu 8 kwietnia, więc dziś - o nazwiskach: - Nazwisko Pachwicewicz pochodzi od wyrazów pospolitych: pachwa, pachwica, pachwina, pachwinowy - tłumaczy prof. Kondratiuk. - Podstawą nazwiska Pachwicewicz jest forma Pachwicz plus formujący sufiks -ewicz w funkcji patronimicznej, o znaczeniu „syn, potomek“.

RACZKOWSKA /-SKI

- Nazwisko Raczkowski poświadczone jest w źródłach historycznych już w 1387 roku - uzupełnia językoznawca. - Pochodzi ono od wielu nazw miejscowości typu: Raczki (w pow. oleckim, suwalskim, część miasta Kleszczele, pow. hajnowski), Raczkowice (kilka wsi), Raczkowo. Nazwiska odmiejscowe informują o dawnym pochodzeniu osoby z danej osady, czy obecnym miejscu jej zamieszkania.

KRUPICE

Ryszard Butruk prosi o rozszyfrowanie swojego nazwiska i nazwy wsi Krupice w gm. Siemiatycze.

- Najstarsza informacja o miejscowości pochodzi z 1513 roku i brzmi: „ziemianin drohicki Mikłasz Skirmin połuczajet potwierżdienije na ziemłu Kozłowszczynu w Krupiczach” - rozpoczyna językoznawca. - Z roku 1567 mamy zapis: „s Krupic”. „Dobra Jana Krupickiego, syna Stanisława Krupickiego“ - 1569 r. W 1676 r. zapisano: „Krupice, wieś, posiadłość JP Kaspera Krupickiego - 16 poddanych i JP sędzi drohickiego - 12 poddanych; w 1794 r.: „Krupice, dobra w parafii Drohiczyn“; w latach 1878, 1886: „Krupicy, wieś i dobra W. Zaleskiego i J. Wielowiejskiego“. W roku 1921 Krupice to wieś i folwark: 58 domów i 291 mieszkańców. W 1962 roku była tu wieś z siedzibą gromady i resztówka po byłym folwarku.

Jak dodaje prof. Kondratiuk, nazwa wsi pochodzi od nazwy osobowej Krupa. W klasyfikacji semantyczno-słowotwórczej jest to nazwa patronimiczna. Nazwy patronimiczne oznaczały pierwotnie potomów lub poddanych człowieka, którego imię, przezwisko czy nazwa zawodu lub godności tkwi w nazwie miejscowej. Nazwa Krupice urobiona została za pomocą sufiksu -ice / icze. Wahania w obrębie fonetycznej wymowy są wynikiem wpływu gwar mazurzących. Miejsce akcentu w formach gwarowych nazwy wsi wskazują na wpływ gwar ruskich: Krupicy / Krupicy, krupićki.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!
Wróć na wspolczesna.pl Gazeta Współczesna