Prawo pracy. Urlop bez badań po długim zwolnieniu lekarskim

Przebywałem na długotrwałym zwolnieniu lekarskim. Czy mogę pójść na urlop bez zrobienia badań lekarskich?

Stosownie do regulacji art. 229 § 2 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek skierować podwładnego na kontrolne badania lekarskie po nieobecności trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej niezdolnością do pracy, jeśli chce go dopuścić do jej wykonywania. Obowiązek ten dotyczy zatem sytuacji, gdy po zakończeniu choroby pracownik ma wrócić do swoich służbowych obowiązków.

Inaczej - naszym zdaniem - należy traktować sytuację, gdy po zwolnieniu lekarskim pracownik chce skorzystać w jakiejś formie z wolnego od pracy, w szczególności z urlopu wypoczynkowego. W orzecznictwie Sądu Najwyższego widać dość jednolite stanowisko dotyczące tej kwestii - rozpoczęcie urlopu bezpośrednio po długotrwałym zwolnieniu chorobowym nie wymaga wcześniejszego przejścia badań kontrolnych.

Odpowiednie zastosowanie znajduje tutaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20.03.2008r. (sygn. akt II PK 214/07) w którym SN orzekł, że „…rozpoczęcie urlopu wypoczynkowego po ustaniu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby trwającej ponad 30 dni, nie oznacza, iż zachodzą przesłanki do przesunięcia urlopu na termin późniejszy. (…) Celem kontrolnych badań lekarskich, którym ma zostać poddany pracownik po trwającej dłużej niż 30 dni chorobie, jest wskazanie, że pracownik ten jest zdolny do kontynuowania pracy na danym stanowisku. Urlop wypoczynkowy zaś polega na niewykonywaniu pracy. Nie można więc uznać, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich. Badania te są niezbędne przed dopuszczeniem do wykonywania pracy, natomiast nieprzeprowadzenie ich przed urlopem nie pozostaje w sprzeczności z istotą urlopu wypoczynkowego.

Takie stanowisko potwierdził także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 marca 2011 r. (II PK 240/10) w którym orzekł, że „z art. 229 § 2 k.p. nie można wywodzić obowiązku przedstawienia orzeczenia o zdolności do pracy przez pracownicę rozpoczynającą urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim (art. 163 § 3 k.p.) wykorzystanym bezpośrednio po zakończeniu okresu niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni”.

Należy zaznaczyć, że stanowisko zaprezentowane przez Sąd Najwyższy znalazło oficjalne potwierdzenie w stanowisku Komisji Prawnej Głównego Inspektora Pracy z 23 kwietnia 2009 r., w którym uznano za dopuszczalne „odroczenie” wykazania zdolności pracownika do pracy do czasu faktycznego podjęcia pracy na dotychczasowym stanowisku po zakończeniu urlopu wypoczynkowego. Jednakże możliwość udzielania pracownikowi urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po okresie choroby dotyczy tylko przypadków zakończonej niezdolności do pracy.

Warto jednak zaznaczyć, że pracodawca może zdecydować o tym, iż - pomimo stanowisk przedstawionych powyżej - skieruje pracownika na kontrolne badania lekarskie po długotrwałym zwolnieniu lekarskim. Bezpodstawna odmowa poddania się badaniu w takiej sytuacji może zostać potraktowana jako niewykonanie polecenia pracodawcy. Wobec pracownika, który bez uzasadnionych przyczyn uchyla się od tego obowiązku, pracodawca może zastosować jedną z kar porządkowych (art. 108 Kodeksu pracy), a nawet sięgnąć po ostrzejsze środki prawne ze zwolnieniem dyscyplinarnym włącznie.